Jan Kochanowski jest współcześnie uważany za jednego z najwybitniejszych przedstawicieli poetyckiej myśli renesansowej na ziemiach polskich. Co roku jego utwory są omawiane na lekcjach w szkołach przez właściwie wszystkie etapy edukacji oraz wedle wielu programów nauczania. Fragmenty, cytaty, a nawet całe teksty na stałe zagościły w mowie potocznej, codziennych sytuacjach, czy podczas katolickich uroczystości wewnątrz kościołów.
Biografia
Jan Kochanowski przyszedł na świat najprawdopodobniej w 1530 roku na terenie wsi Sycyna. Jego młodość w dużym stopniu została nakreślona przez pochodzenie i dzieje rodzinne. Ojciec poety trudnił się pracą komornika, a matka pochodziła z wielodzietnej rodziny. Pierwotnie jego mało zamożni przodkowie zyskiwali z czasem coraz większe znaczenie wśród pokoleń z uwagi na chętnie zajmowane, odpowiedzialne stanowiska głównie na terenie sądów grodzkich ziemi sandomierskiej. Choć chłopiec miał jedenaścioro rodzeństwa, każde z braci, czy sióstr otrzymało jak najlepsze wykształcenie. Sam Kochanowski został wpisany w poczet studentów wydziału nauk wyzwolonych Akademii Krakowskiej w czternastym roku życia. Lata nauki upłynęły mu na zwiedzaniu ówczesnej Europy w zdobywaniu doświadczeń, czy niezbędnej wiedzy. Odwiedził między innymi renomowane uniwersytety w Królewcu, a także włoskiej Padwie. Poznał kulturę Francji, Niemiec, Rzymu oraz położonego u podnóży Wezuwiusza Neapolu.\
Po śmierci rodziców wrócił do Polski, gdzie podzielił się pokaźnym spadkiem z rodziną. Wkrótce potem rozpoczął karierę dworzanina w posiadłości Tarnowskich, Tęczyńskich, w końcu zamożnych Firlejów. W 1563 roku dzięki niebagatelnemu wpływowi zaprzyjaźnionego biskupa Piotra Myszkowskiego przyjęto Jana na zamek królewski w Krakowie. Tam piastował urząd wysokiego rangą sekretarza na dworze królewskim Zygmunta Augusta. Po śmierci i niesławnej ucieczce jego następcy Henryka Walezego porzucił dobrze zapowiadającą się karierę. W 1575 roku ożenił się, osiadł na terenie majątku ojca, czyli w Czarnolesie. Tam też zostały skomponowane najbardziej znane utwory Kochanowskiego, które przeczytasz tutaj: https://poezja.org/wz/Kochanowski_Jan/. Tam spędzał kolejne lata życia okazyjnie angażując się w politykę, czy kwestie ekonomiczne regionu. Kilka lat później Kochanowski wyjechał pośpiesznie do Lublina w celu wyjaśnienia na drodze sądowej winnych morderstwa swojego szwagra, czyli Jakuba Podlodowskiego. Tenże miał zamiar kupić konie do stajni królewskiej na terenie współczesnej Turcji. Poeta nie dotarł na miejsce, gdyż uprzednio prawdopodobnie doznał udaru mózgu, po czym zmarł 22 sierpnia 1584 roku.
Ciekawostki
Warto uświadomić sobie, iż na pogrzebie Jana Kochanowskiego był obecny panujący w Polsce król Stefan Batory. Świadczyło to bezsprzecznie o ogromnych wpływach, szacunku, czy zwykłej popularności, jaką w ówczesnym okresie historycznym posiadał Jan Kochanowski.
Czasy Odrodzenia na ziemiach polskich zaznaczały się nie tylko rozwojem sztuki, literatury, czy nauki, ale także pewną stagnacją w pobożności obywateli. Nurt renesansowy zakładał podobnie jak Antyk powrót do rozpraw o człowieczeństwie, nie zaś o sprawach eschatologicznych. Z tego powodu kapłanów katolickich brakowało lub ich predyspozycje do sprawowania posługi były niewielkie. W ten sposób Janowi Kochanowskiemu, będącemu w stanie świeckim, powierzono opiekę i zarządzanie nad dwoma parafiami – w Zwoleniu oraz Poznaniu.
Jego spuścizna stanowi nieprawdopodobny zbiór, będący jakby charakterystyką dzieł polskiego Renesansu. Jego „Treny” po dziś dzień są wyjątkowe oraz stanowią stały element analiz literackich w szkołach. „Odprawa posłów greckich” stanowi jedyny, zachowany do współczesności przykład odrodzeniowej tragedii w języku polskim.
Rodzinne tragedie wywarły gigantyczny wpływ na dzieje Jana Kochanowskiego. Straty bliskich mu osób towarzyszyły właściwie od początku jego życia. Ten smutny czas utrzymał się także po jego śmierci, gdyż poeta nigdy nie zobaczył swojego najmłodszego syna. Żona urodziła go kilka tygodni po pogrzebie pisarza.
Jan Kochanowski przyszedł na świat jako przedstawiciel herbu Korwin. Inni obywatele noszący niegdyś ten znak to między innymi pisarka Eliza Orzeszkowa (rozszerzoną biografię znajdziesz na portalu poezja.org), siedemnastowieczny marszałek Wincenty Gosiewski, czy historyk sztuki Józef Piotrowski.
