Od początku istnienia świata ptaki szponiaste fascynują ludzkość. W oficjalnej nomenklaturze od kilkunastu lat próżno już szukać określenia ptaki drapieżne – zostało jedynie w mowie potocznej. Konrad Malec używa ich wymiennie. Myśliwce to opowieść o tych skrzydlatych, które wyłącznie w piękną, słoneczną pogodę możemy podziwiać na niebie. Często i chętnie szybują od południa do wczesnego popołudnia. Nie po to, by szukać pożywienia, ale dla rozrywki i samego ruchu. Na całym świecie występuje ich prawie trzysta gatunków. W Polsce najwięcej jest gatunków leśnych, z tym że jedne gatunki gnieżdżą się w lasach w okolicy terenów otwartych – myszołów, pustułka, kobuz, orliki, kanie – inne zaś w pobliżu wód – rybołów, bielik. Przyjrzyjmy się im zatem bliżej.
Co wiemy o naszych bohaterach? Czym ptaki drapieżne się odznaczają? Co je wyróżnia? Sięgając do jednej z pierwszych monografii poświęconej ptakom szponiastym z 1860 r. autorstwa Władysława Taczanowskiego, czytamy: wszystkie ptaki drapieżne są tak charakterystyczne i mają tak wyraźne cechy, że żadnej nie przedstawiają trudności w poznaniu ich na pierwszy rzut oka. Ich dzioby są bocznie spłaszczone, mocno zagięte i zakończone ostrym hakiem. Nasada dzioba pokryta jest woskówką. Nogi są czteropalcowe, z czego trzy są przednie, a jeden osadzony na tyle. Każdy z nich uzbrojony jest w ostre szpony. Żywi się głównie mięsem – od owadów przez ryby po ptaki i ssaki. Cechą wyróżniającą je na tle innych skrzydlatych jest też sylwetka oraz „sokoli wzrok”.
Opisując ptaki drapieżne, nie można ominąć orła. Orzeł ma w polskiej kulturze bogatą i niejednoznaczną symbolikę. Z jednej strony postrzegany jest jako wyjątkowo odważny i szlachetny ptak królewski, z drugiej jako okrutny i bezlitosny drapieżnik. Na kartach Starego Testamentu ukazany został jako nieczysty i postawiony na równi z sępem – symbolem pazerności i chciwości. Tak czy owak, od tysięcy lat jest bohaterem mitów, legend i baśni. W ludowych podaniach jawi się jako obrońca człowieka, strażnik porządku i sprawiedliwości, dawca urodzaju, wieszczący przyszłość i objawiający wolę Boga. W sztuce polskiej ma on szczególne miejsce. Jego podobizny można znaleźć w rzeźbie, obrazach, zdobnictwie architektonicznym czy ceramice. Jednak najczęściej kojarzymy go ze sztandarów oraz oczywiście z herbów. Wiele bitew pod znakiem „orła białego” historia pamięta.
Pytanie, które najczęściej zadaje się ornitologom, brzmi: Skąd ptaki wiedzą, gdzie mają lecieć? Dziś coraz więcej już o tym wiemy, choć wciąż pozostają białe plamy. Większość badaczy uważa, że trasa wędrówki została zapisana w ich DNA. Wpisują się w to także ptaki szponiaste, które wędrują samotnie. Inne ptaki, jak choćby kukułki, pcha w określonym kierunku instynkt. Co ciekawe, miejsca intensywnych ptasich przelotów mogą przynosić dochody. Coraz popularniejsza staje się bowiem turystyka przyrodnicza. Największe rzesze miłośników ptaków kieruje się w kierunku Gibraltaru i Izraela. W Polsce warto skorzystać z oferty krajowych przewodników. Do miejsc koncentracji ptaków wędrownych zaliczyć możemy Dolinę Biebrzy, Półwysep Helski i bagna Podlasia. Najbardziej znany obszar koncentracji ptaków szponiastych to z kolei Mierzeja Wiślana. Co roku pojawia się ich kilkanaście tysięcy. Są liczone w ramach akcji „Drapolicz” przez trzy miesiące jesienne.
Konrad Malec jest doskonałym gawędziarzem. Potrafi w bardzo plastyczny sposób pokazać, jak żyją, polują i jak widzą świat ptaki drapieżne. Opowiada też, ile krzywdy rodzaj ludzki wyrządził ptakom szponiastym. Jednak po lekturze chciałby, aby każdy z czytelników choć na chwilę odłożył inne czasopochłaniacze i udał się na łono natury. Zachłysnął się przyrodą i od niej uzależnił. A wówczas zacznie o nią dbać. Naprawdę dbać.
Absolwentka dziennikarstwa i komunikacji społecznej na Uniwersytecie Gdańskim. Zgodnie z sentencją Verba volant, scripta manent (słowa ulatują, pismo zostaje) pracuje nad rozprawą doktorską poświęconą interpretacji muzyki w prasie lat ’70 i ‘80. Jej zainteresowania obejmują literaturę i sztukę, ale główna pasja związana jest z tempem 33 obrotów na minutę (mowa oczywiście o muzyce płynącej z płyt winylowych).
Na tej stronie wykorzystujemy pliki cookie do spersonalizowania treści i reklam, aby oferować funkcje społecznościowe i analizować ruch w naszej witrynie. Więcej informacji znajdziesz w polityce prywatności. Czy zgadzasz się na wykorzystywanie plików cookies? ZGADZAM SIĘ
Manage consent
Privacy Overview
This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may affect your browsing experience.
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.