Świadectwo rzeczy, ludzi i miejsc – Julie Bertuccelli- „Pamiątki Claire Darling” [recenzja,]

Pamiątki Claire Darling to nowe dzieło filmowe cenionej francuskiej reżyserki, Julie Bertuccelli, znanej z filmów Kiedy Otar odszedł, Drzewo czy dokumentalnej Szkoły Babel okrzykniętej przez krytyków na całym świecie arcydziełem gatunku. Wrażliwość i profesjonalizm, które widoczne są na pierwszy rzut oka, to wynik długoletniego doświadczenia, które Bertuccelli zdobywała podczas współpracy z cenionymi reżyserami. Między innymi była to praca w charakterze asystentki reżysera Krzysztofa Kieślowskiego podczas powstawania filmu Trzy Kolory – Niebieski. Nowa historia filmowa, po którą sięga Julie Bertuccelli, to adaptacja bestsellerowej powieści amerykańskiej autorki Lyndy Rutledge. Pierwszy dzień lata, w którym rozpoczyna się akcja, to zarazem ostatni dzień życia Claire Darling. Czy rzeczywiście tak będzie? O tym przekonamy się, śledząc fabułę . Film  można było obejrzeć na tegorocznej, 25. edycji festiwalu Wiosna Filmów, który Głos Kultury objął patronatem medialnym. Polska premiera odbędzie się 5 lipca 2019 roku.

Claire Darling dostała znak od Boga. W zasadzie sama nie wie tak naprawdę skąd, ale jest przekonana o swej rychłej śmierci. W związku z tym postanawia sprzedać cały swój dobytek. Od pierwszej sceny staje się jasne, że przedmioty będą odgrywać w całej historii pierwszorzędną rolę. Widzimy kosztowne antyki, porcelanowe lalki z epoki czy drogocenne dzieła sztuki z przeszłości, które sąsiedzi i okoliczni przechodnie kupują za grosze. Stopniowo dowiadujemy się, że każdy z nich definiuje konkretny etap życia Claire Darling oraz jej bliskich.

Pamiątki Claire Darling to przede wszystkim kino kobiet. To w dużej mierze film skonstruowany dzięki znakomitej kreacji Catherine Deneuve wcielającej się w rolę surowej, dystyngowanej i wciąż pięknej, zamożnej kobiety, nieco zdezorientowanej i oszołomionej. Wspaniale zagrana i wykreowana postać wzbudza zarówno podziw, szacunek, jak i współczucie. Wraz z rozwojem fabuły poznajemy sytuacje z przeszłości, które w znamienny sposób rzutują na teraźniejszość i sprawiają, że Claire podejmuje takie, a nie inne decyzje. Mimo to  nie oceniamy jej postępowania i nie krytykujemy dozy szaleństwa, która ją dopadła. Nie sposób nie uśmiechnąć się i nie poczuć do niej sympatii w momencie rozmowy z księdzem i prośby o dobre słowo. Jedni mogą uznać to za pretensjonalność, drudzy – do których się zaliczam – kupią to. Równie istotną rolę pełni Chiara Mastroianni – córka Catherine Deneuve i Marcella Mastroianni, także filmowa córka Claire Darling. Być może dzięki temu naturalnie i swobodnie przychodzi im gra odzwierciedlająca rodzinne relacje i uczucia. Na uwagę zasługuje również młoda Claire – Alice Taglioni uosabiająca subtelną kobiecość i francuską elegancję. Kolejną kreacją aktorską, która z racji na swoją nieoczywistość intryguje jest, Johan Leysen. Ojciec Georges, przyjaciel rodziny, na życzenie strapionej Claire oraz z uwagi na przeszłość i łączące ich relacje gotów jest odprawić dla niej egzorcyzmy mimo niewykonywania ich od lat.

Zaletą Pamiątek jest bez wątpienia scenografia. Rekwizyty takie jak zabawki, zegary, lampy i obrazy pełnią rolę nieożywionych aktorów stanowiących szczególną część opowiadanej historii. Plenery francuskiej prowincji tworzą doskonałe dopełnienie całości, stając się malowniczą ucztą dla oka. Finałowa scena przypominająca kulminację Ofiarowania Andrieja Tarkowskiego na długo pozostanie w mojej pamięci, stając się zwieńczeniem filmowej opowieści. Plusem jest również konstrukcja fabularna, która do samego końca utrzymuje napięcie, a widz zadaje sobie pytanie – czy rzeczywiście będzie to ostatni dzień życia Claire, czy też los potoczy się inaczej. Całość okraszona niepospolitym humorem i bajkowym klimatem tworzy kawał przyzwoitego kina. Sceny retrospekcji przenikające się ze współczesnością są wymownym symbolem przemijającego czasu. Mocną częścią dopełniającą jest także muzyka, jak również dźwiękowy motyw przewodni filmu. Powtarzająca się melodia przywodzi na myśl filmy takie jak Amelia, w których dźwięk niejako konstruuje wydarzenia i wpływa na ich rozwój.

Pamiątki Claire Darling to bajkowa przypowieść o pamięci i przeszłości. To także historia o życiu z poczuciem winy i przedmiotach, które przypominają o podjętych niegdyś decyzjach. Pomimo ciężkich momentów i ukazania mglistych relacji rodzinnych nie jest to jednak film, który przytłacza. Raczej daje do myślenia i pozostawia z refleksją na temat przemijania. Stanowi tragikomiczną opowieść pełną psychologicznej głębi, melancholii i bólu, a także ukrywanych przez lata urazów. Niesie jednak przesłanie, że zawsze istnieje możliwość pojednania i odkupienia swoich win.

Przeczytaj także:

Recenzja dokumentu Szkoła Babel