Tajemniczy Lwów – Ziemowit Szczerek – „Wymyślone miasto Lwów”

Lwów jako miasto do dzisiaj kryje w sobie pewną tajemnicę, niedosłowność. Stanowi swego rodzaju hybrydę. Mimo upływu lat widoczne są w nim wpływy polskie, ukraińskie, galicyjskie, austriackie, austro-węgierskie, żydowskie, europejskie, a także poradzieckie. Tym samym innymi szlakami chodzą po nim Polacy, innymi Ukraińcy, a jeszcze innymi turyści (których z powodu wojny obecnie praktycznie nie ma, pojawiają się za to wolontariusze, którzy dowożą pomoc humanitarną). Dla Polaków Lwów pozostał miastem szczególnym, wręcz mitycznym. Ostatnimi czasy jednak miejsce to żyło już swoim życiem, będąc dużym, gwarnym miastem, a także centrum kulturalnym.

Lwów był jednym z najładniejszych miast polskich. W tym sensie, że było to miasto wesołe. Bardzo kolorowe, bardzo egzotyczne i właśnie przez swój egzotyzm, to znaczy brak tej szarości warszawskiej, nawet krakowskiej czy poznańskiej, przez to, że zupełnie nie było szare, to było najbardziej europejskie miasto – pisał Aleksander Watt o mieście sprzed II wojny światowej. Do dziś miasto Lwów jest miejscem ważnym dla wielu Polaków – zarówno tych, którzy mają lwowskie korzenie, jak i tych, którzy nadal tam mieszkają, choć obecnie stanowią niecały procent ludności. Są w nim miejsca niemal „święte” jak chociażby Cmentarz Orląt Lwowskich. Jednak polskie dziedzictwo Lwowa to także długa lista Polaków, którzy zapisali się w historii, a urodzili we Lwowie – zarówno pisarzy, poetów, malarzy, muzyków, jak i polityków czy działaczy niepodległościowych. Można wśród nich wymienić takie osobistości jak Stefan Banach, Zbigniew Herbert, Stanisław Lem, Marian Hemar czy Henryk Arctowski.

W historii pomiędzy narodem ukraińskim i polskim pojawiło się wiele kart. Przodkowie byli świadkami konfliktów i krzywd wyrządzanych po obu stronach granicy. Mimo iż należą one już do przeszłości, to były zarzewiem wielu wzajemnych nieporozumień. Wojna wszczęta przez Rosję pokazała, że w trudnych sytuacjach nie mają one znaczenia i można się wznieść ponad nie. W dowód wdzięczności mer Lwowa Andrij Sadowy poinformował, że ponownie odsłonięte zostały lwy, które stanęły na nekropolii przed II wojną światową i miały na sobie napisy „Zawsze wierny” oraz „Tobie Polsko”. To niezwykle ważny gest, który został doceniony przez Polaków.

Lwów to także zapachy. Miasto reklamuje się i faktycznie pachnie czekoladą i kawą, której palarnie znajdują się nieopodal. Jest także miastem różnorodnych doświadczeń gastronomicznych. Zresztą, jak podkreśla autor, centrum Lwowa jest pełne wykwintnych miejsc, w których tubylcy oraz przyjezdni byli w stanie wydać sporo pieniędzy. Przygotowywane potrawy oraz aranżacja wnętrz zdecydowanie zasługiwały na pozytywną ocenę. Dziś Lwów pachnie prochem – choć bardziej w okolicy miasta niż w centrum. Lwów czuje wojnę, choć nie do tego stopnia, co miasta wschodniej czy południowej Ukrainy. W początkowych dniach wojny było zdezorientowane, mieszkańcy nie wiedzieli, czego się spodziewać, jak będzie odtąd wyglądać życie. Turystyka, jeśli tak to można określić, odbywa się obecnie głównie wewnętrznie.

Wymyślone miasto Lwów to nie do końca przewodnik, choć można ruszyć szlakiem miejsc w nim opisanych. To raczej subiektywna, niespieszna opowieść o mieście. Z całą pewnością jednak wychodzi naprzeciw temu wszystkiemu, czego możemy od Lwowa oczekiwać. Ukazuje, jak na przestrzeni czasu zmieniało się miasto. Lekki, ocierający się o wulgarność język autora (który nie każdemu może przypaść do gustu) w połączeniu z wątkami prywatnymi, odbiegającymi od tematu samego Lwowa, które prowadzą do ciekawostek historycznych, językowych i społecznych nadają publikacji uroku. Na uznanie zaskakuje także ukazanie doświadczeń mieszkańców miasta, ich spostrzeżeń i wrażeń. Ziemowit Szczerek zabiera nas ze sobą na ulice Lwowa, podejmuje trudne tematy stosunków polsko-ukraińskich, dotyka jeszcze niezabliźnionych ran związanych ze zmianą granic po wojnie.

Fot.: Wydawnictwo Czarne