Kiedy świat pędzi do przodu i zmaga się z różnymi kryzysami, szukamy ukojenia. Chcemy też przyczynić się do zmniejszenia uciążliwości dla planety. A jeśliby mieć hobby, które pogodzi ekologię z twórczym relaksem? Takie właśnie jest farbiarstwo.
Co to jest farbiarstwo?
Farbiarstwo jest to rzemiosło i dział przemysłu zajmujące się barwieniem włókien. Czasami zamiennie nazywane bywa barwiarstwem. Specjalista w tej dziedzinie to farbiarz, a manufaktura kolorów to farbiarnia. Najsłynniejszymi farbiarzami na świecie byli prawdopodobnie bracia Gobelin, francuscy mistrzowie w barwieniu wełny za czasów Ludwika XV.
Na czym polega farbowanie?
Farbowanie to nic innego jak nadawanie innego koloru materiałom. Od strony chemicznej wygląda to tak, że cząsteczka barwnika łączy się trwale z cząsteczką włókna. W tym procesie barwniki są rozpuszczone w wodzie, a włókna odpowiednio zabejcowane, by lepiej połączyły się z barwnikami. Najczęściej farbuje się włókna w postaci przędz, a także tkanin, rzadziej w postaci runa czy uszytych wyrobów.
Wyjątkowe umiejętności farbiarzy
Przed laty farbiarstwo było traktowane jako sztuka, a nie rzemiosło. Wymagało ono kunsztu, zręczności technicznej i przede wszystkim wrażliwości kolorystycznej. Godne podziwu jest to, że farbiarze ludowi potrafili stworzyć daną barwę, nie posiadając spisanych szczegółowo receptur, nie ucząc się chemii ani fizyki. Ich umiejętności były przekazywane z pokolenia na pokolenie, często jako tajemnica rodowa, potem zaś w cechach rzemiosł.
W późniejszych wiekach farbowanie miało miejsce w dużych manufakturach, które miały monopol na ubarwianie rzeczywistości. W każdym momencie dziejów przetrwali jednak wolni strzelcy. Byli to prawdziwi mistrzowie, którzy dziś mogliby uczyć malarstwa.
Jeszcze kilkadziesiąt lat temu w Polsce istniały przydomowe farbiarnie, w których barwiono przędzę lub tkaniny. W Rzeczycy (woj. łódzkie) można zwiedzić farbiarnię pana Wojciecha, który jeszcze do niedawna barwił wełnę na kolory opoczyńskie, rawskie i łowickie.
Alchemia versus technologia
Farbiarstwo swego czasu było wyłącznie profesją dla wybranych, a obecnie jest rozwijającą się gałęzią przemysłu. Masowa konsumpcja doprowadziła do ogromnego zapotrzebowania na tekstylia i odzież. Spowodowało to upadek mniejszych farbiarni, przydomowych warsztatów i zmianę ręcznej, subtelnej pracy alchemicznej w produkcję masową, kierowaną elektronicznie.
Kolory otrzymywane w ręcznym farbowaniu różnią się znacząco od tych uzyskiwanych fabrycznie. Są mniej oczywiste, bardziej wysmakowane, często wręcz unikatowe. Tkaniny barwione ręcznie przypominają nieraz malarstwo. Stąd obecnie w wielu regionach świata wraca się do tradycyjnego, ręcznego farbiarstwa, które daje niepowtarzalne efekty.
Zawód zamieniony w hobby
Wyjątkowy charakter tkanin i przędz ręcznie farbowanych sprawił, że coraz więcej osób zaczęło interesować się farbiarstwem. Na Zachodzie ten trend trwa już od ponad 30 lat, a w Polsce od około dekady rośnie grono hobbystycznych farbiarek i farbiarzy.
Współcześnie największą popularnością cieszą się barwniki naturalne, wśród nich zaś te pochodzenia roślinnego. Można śmiało powiedzieć, że farbiarstwo zawsze ma swoje źródła w przyrodzie.
Dlaczego barwiarstwo jest dzisiaj popularne?
Barwienie jako hobby odpowiada na ważne potrzeby współczesnego człowieka: kreatywności, rozwoju i wyciszenia. Farbowanie może być tak ekspresyjne i intuicyjne jak malarstwo. Umożliwia puszczenie wodzy fantazji i eksperymentowanie. Zarazem wymaga skupienia i precyzji, bo kolor zależy od wielu czynników. Mała zmiana – proporcji, temperatury, czasu, ale i naszego humoru – powoduje niespotykany wcześniej efekt.
Poza tym, farbowanie barwnikami roślinnymi zbliża do przyrody, bo tworzymy produkty zdrowe dla nas, a zarazem nieszkodliwe dla środowiska. Farbiarstwo w tym wydaniu każe podążać za cyklami natury, czerpiąc z poszanowaniem z zasobów Ziemi. Począwszy od zbioru roślin, przez przygotowanie barwników, aż po tkaniny z naturalnych włókien – wszystko krąży wokół surowców organicznych, a sam proces barwienia jest ekologiczny.
Kiedy warto sięgnąć po farbiarstwo?
Farbiarstwo to zajęcie dla wszystkich pasjonatów rękodzieła, projektowania i życia blisko natury. To hobby, które nieprędko się znudzi. Bogactwo naturalnych barwników i ich duże możliwości pozwala na zanurzenie się po uszy w potencjale przyrody. Jest on niezmierzony i wciąż zachwyca. Zdecydowanie warto spróbować farbowania naturalnego, kiedy pragniemy odmienić naszą garderobę lub dodatki do domu. Farbiarstwo to także zajęcie dla tych, którzy wprowadzają zmiany w swoim życiu – zdrowa dieta, naturalne kosmetyki i w końcu naturalnie barwione, nieuczulające tkaniny.
Co można farbować w domu?
W domu można farbować niemal wszystkie produkty i półprodukty tekstylne. Mogą to być tkaniny, z których potem uszyjesz ubrania, ale i gotowa odzież czy dodatki do domu. Pasjonaci tkactwa zbudują wyjątkową paletę kolorów przędzy do swoich makatek. Jeśli pleciesz makramy, farbowanie pozwoli Ci uzyskać niepowtarzalne barwy sznurków. Osoby zajmujące się haftem mogą barwić nici, muliny, a także tkaniny na tamborki. Farbiarstwo świetnie łączy się z dzierganiem – ręcznie barwiona włóczka nada Twoim wyrobom unikatowości. Po farbiarstwo sięgają także kostiumolodzy i projektanci mody, poszukujący wyjątkowych barw, podkreślających autorskie kolekcje.
Warsztaty farbiarskie razem z Dzikie Barwy
Jeśli chcesz zgłębić tajniki farbiarstwa, serdecznie zapraszamy na podróż w nieprzebrany świat kolorów do pracowni Dzikie Barwy. Na warsztatach poznasz barwniki roślinne z różnych stron świata, począwszy od egzotycznego modrzejca czy alkanny poprzez powszechnie znane i lokalnie występujące wrotycz oraz kruszynę. Na zajęciach dowiesz się także o różnych metodach barwienia tkanin i przędz, o sposobach wydobywania kolorów z roślin, o tym jak utrwalać barwy i dbać o ręcznie farbowane tkaniny. Wyjątkowe umiejętności, które zdobędziesz, pozwolą Ci na samodzielne eksperymentowanie z kolorem. Twórczo spędzisz czas!
Duże zainteresowanie warsztatami powoduje dynamiczną wymianę myśli i poglądów podczas zajęć, a także poza nimi np. na forum barwierskim. Oprócz wiedzy dotyczącej barwiarstwa warsztaty to niepowtarzalna okazja do rozwoju relacji, co już niejednokrotnie było początkiem owocnej współpracy między uczestnikami. Bez obaw, jeśli nie zdążysz zapisać się na najbliższy termin-warsztaty odbywają się systematycznie. Serdecznie zapraszamy!
