Faust

Spektakl operowy „Faust” według Antoniego Radziwiłła na Dziedzińcu Pałacu Radziwiłłów w Nieborowie

15 września, o godzinie 20:00 odbędzie się niezwykły spektakl operowy Faust według Antoniego Radziwiłła na Dziedzińcu Pałacu Radziwiłłów w Nieborowie. Wstęp wolny! 

Ze względu na silne powiązania Księcia Antoniego Henryka z Pałacem Radziwiłłów w Nieborowie, wystawienie opery Faust na dziedzińcu muzealnym będzie ważnym wydarzeniem ukazującym nieznany szerzej publiczności rozdział historii polskiej muzyki. Pierwszym, który odważył się wyposażyć dwadzieścia pięć ustępów tragedii Goethego w doskonale przygotowaną oprawę muzyczną, był nie żaden z niemieckich zawodowych kompozytorów pochodzący z kręgów bliskich poecie, lecz polski muzyk – Antoni Henryk Radziwiłł. Dzieło księcia Radziwiłła zawarte w dwóch potężnych tomach partytury orkiestrowej zostało w pełni wydane przez Singakademie w Berlinie w 1835 r. i liczyło aż 589 stron.
Przystępując do pracy nad muzyką, książę wykazał się wielką odwagą. Ogrom dzieła, jego niezwykła emocjonalność, głębia filozoficzna i oryginalność formy stanowiłyby wielkie wyzwanie nie tylko dla dyletanta, lecz nawet w pełni kwalifikowanego muzyka. Nic zatem dziwnego, że skomponowanie utworu zajęło mu przeszło dwadzieścia lat. Pierwsze szkice rzucił na papier prawdopodobnie przed rokiem 1810, po opublikowaniu kilku fragmentów dzieła Goethego, a zakończył trzy lata przed śmiercią.

Namiestnik Wielkiego Księstwa Poznańskiego – książę Antoni Henryk Radziwiłł, przyszedł na świat 10 lipca 1775 r. jako drugi syn Michała Hieronima Radziwiłła i Heleny z Przeździeckich, właścicieli Nieborowa i Arkadii. W 1796 r. ożenił się z księżniczką Luizą Hohenzollern, wnuczką króla Prus, Fryderyka Wilhelma I.

Życie rodziny Radziwiłłów toczyło się między berlińskim pałacem „Hotel de Radziwill” przy Wilhelmstrasse 77, Poznaniem, Antoninem i Ciszycą. W ich rezydencjach zawsze licznie zbierali się miłośnicy sztuki, przede wszystkim muzyki, ale także malarze i literaci. Gościli tam m.in. kompozytor Carl Friedrich Zelter, bracia von Humboldt i architekt Karl Friedrich Schinkel.
Spotkania u Radziwiłłów uświetniały cotygodniowe koncerty z udziałem muzykującego księcia Antoniego Henryka. Był on nie tylko gorącym miłośnikiem muzyki, lecz także wiolonczelistą, gitarzystą, śpiewakiem i kompozytorem.
Trwałe miejsce w historii sztuki zapewniło mu skomponowanie muzyki do Fausta Johanna Wolfganga von Goethego. Odwiedzając wielkiego poetę w Weimarze, książę osobiście zaprezentował mu fragmenty partytury swej opery. Goethe wyraził zachwyt muzyką, a nawet wprowadził pod jej wpływem pewne zmiany w tekście swojego dramatu. Także przebywający z wizytą w Antoninie Fryderyk Chopin w liście z 1829 r. nie szczędził księciu pochwał, pisząc o muzyce do Fausta: „wiele rzeczy znalazłem tak dobrze pomyślanych, nawet genialnych, żem się nigdy po namiestniku tego spodziewać nie mógł”.  Opera Antoniego Henryka Radziwiłła powstawała w latach 1808–1832.
Mimo, że fragmenty muzyki do Fausta wielokrotnie prezentowano przy różnych sposobnościach, m.in. w pałacu księcia Radziwiłła, i były one dość popularne, utwór wykonano w całości dopiero 26 października 1835 r., a więc trzy lata po śmierci poety i dwa lata po śmierci kompozytora. Wykonanie to stało się wielkim wydarzeniem i wzbudziło ogromną sensację. Nie tylko w Berlinie Faust Radziwiłła cieszył się wielkim powodzeniem – w ślad za stolicą Prus poszły inne miasta: Hanower, Lipsk, Gdańsk, Halle, Królewiec, Lüneburg, Poczdam, Praga, Jena, Weimar i Coburg. W 1880 r. operę polskiego kompozytora zaprezentowano publiczności angielskiej w Hyde Park College. Zainteresowanie jego dziełem przekroczyło wkrótce granice Niemiec i trwało jeszcze długo, niemal dwadzieścia lat, w czasie gdy zaczynała królować muzyka Wagnera.  Znakomite dzieło księcia Radziwiłła odnosiło również sukcesy na ziemiach polskich. Premiera opery odbyła się w najsłynniejszym ówczesnym warszawskim salonie Magdaleny Łuszczewskiej w 1848 r. Przedstawienie zyskało szeroki rozgłos i uznanie.
„… Matka moja, widząc zapał Niemców nie tylko do poematu, ale i do muzyki, czuła się, jak mówiła, zawstydzoną i oburzoną, że to jest utwór Polaka, a w Polsce nikt go nie zna, nikt nawet o nim nie wie!”
Na początku XX w. Fausta wystawiano we Lwowie, a w 1932 r. fragmenty usłyszała także publiczność w Krakowie – dzięki zaangażowaniu prawnuczki kompozytora, Małgorzaty z Radziwiłłów Potockiej. We fragmentach dzieło zostało również wykonane w Polskim Radio w okresie międzywojennym, a w całości dopiero po II wojnie światowej. W 2012 r. opera doczekała się wreszcie wystawienia w Polsce w pełnej wersji w języku niemieckim.  15 września 2018 r. Faust zagości w Nieborowie – rodzinnym domu Antoniego Radziwiłła. 
Patronat honorowy nad wydarzeniem objęła Ambasada Republiki Federalnej Niemiec.
Faust

Write a Review

Opublikowane przez

Mateusz Cyra

Redaktor naczelny oraz współzałożyciel portalu Głos Kultury. Twórca artykułów nazywanych "Wielogłos". Prowadzący cykl "Aktualnie na słuchawkach". Wielbiciel kina, który od widowiskowych efektów specjalnych woli spektakularne aktorstwo, a w sztuce filmowej szuka przede wszystkim emocji. Koneser audiobooków. Stan Eminema. Kingowiec. Fan FC Barcelony.  

Tagi
Śledź nas
Patronat

Skomentuj

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *