Nieszczęśliwe dzieciństwo
Mroczny nastrój powieści rosyjskiego mistrza może dziwić nieco mniej, kiedy wie się, jak wyglądało dzieciństwo Dostojewskiego. Wraz z rodziną (rodzicami oraz sześciorgiem rodzeństwa) mieszkali bardzo biednie w ubogiej dzielnicy Moskwy. Ich dom mieścił się bardzo blisko szpitala psychiatrycznego, cmentarza i sierocińca, które stały się najbliższym środowiskiem, w którym wychowywał się mały Fiodor. Ponadto ojciec pisarza, ordynator wspomnianego powyżej szpitala, był znany ze swojego upodobania do alkoholu, cudzołóstwa oraz fizycznego i psychicznego znęcania się nad członkami swojej rodziny. Według plotki spotkała go za to drastyczna kara – został zamordowany przez służbę, która w akcie zemsty wlała mu do gardła śmiertelną dawkę spirytusu.
Nieszczęśliwa dorosłość
Również późniejsze losy autora powieści Zbrodnia i kara – streszczenie, której można odnaleźć w każdym repetytorium maturalnym, nie układały się kolorowo. W wieku dwudziestu dziewięciu lat został skazany na śmierć za przynależność do towarzystwa filozoficznego krytykującego zaściankowość społeczną i gospodarczą Rosji. Wyrok w ostatniej chwili zamieniono na katorgę, na której pisarz spędził cztery lata. Do domu mógł jednak wrócić dopiero sześć lat później, ponieważ został przymusowo wcielony do armii. Przez całe życie zmagał się z nałogami: nadużywał alkoholu i był uzależniony od hazardu. Choroby, doświadczenia życiowe, a także przedwczesna śmierć żony oraz brata, wpędziły pisarza w głęboką depresję.
Literatura życiowa
Wiele doświadczeń, które stały się udziałem Dostojewskiego, pisarz przekuwał na tworzywo literackie swoich powieści. Na przykład wieloletnie zesłanie stało się kanwą powieści pt. Wspomnienia z domu umarłych, kontakt z współwięźniami skazanymi m.in. za morderstwa przysłużył się wyklarowaniu się pomysłu Zbrodni i kary, a nałóg hazardowy, z którym zmagał się pisarz stał się tematem Gracza. Co ciekawe, ta ostatnia powieść powstała w zalewie miesiąc i opowiada o hazardziście zaskakująco podobnym pod względem charakteru do swojego autora. Co więcej, Dostojewski napisał tę powieść tylko po to, by spłacić długi zaciągnięte w kasynach.
Rzekomy antypolonizm
Dostojewski bardzo często uważany jest za zaciekłego wroga Polaków. Faktycznie, pisarz nie przepadał na przedstawicielami naszego narodu, jednak za taki stan rzeczy odpowiedzialne były głównie doświadczenia z czasu zesłania, kiedy to autor Zbrodni i kary miał do czynienia z kryminalistami polskiego pochodzenia. Poza tym XIX wiek był czasem wielkiego dążenia Polaków do niepodległości, co kłóciło się z poglądami Dostojewskiego, optującego za zjednoczeniem wszystkich państw słowiańskich w opozycji do krajów Europy Zachodniej.
Wielki moralista
Literatura Dostojewskiego przesiąknięta jest rozważaniami natury egzystencjalno-moralnej. Każdy bohater jest w zasadzie emanacją pewnej kwestii czy dylematu duchowego. Przez niezwykle wnikliwą koncentrację na tego typu problemach, Dostojewskiemu udało się wykształcić nowy typ literatury, który później nazwany został literaturą psychologiczną.
