Ewolucja religii i wyjaśnienie istoty kultów religijnych oraz przybliżenie różnych kręgów wyznaniowych – to wszystko porusza Leonard J. Pełka w książce Śladami pierwotnych wierzeń. Duchy bóstwa i totemy, którą w nowym wydaniu prezentuje wydawnictwo Replika. To już kolejna publikacja, która przybliża czytelnikowi różne aspekty wierzeń, nie tylko słowiańskich, a w tym wypadku skupia się na istocie religijności, wyjaśnia ważne pojęcia i próbuje polemizować z religią w ogóle. Pełka przybliża nam światowe demonologie, pisze o totemach, demonach, pochodzeniu bóstw, ale także kultach animistycznych czy pojęciu duszy. Książka będzie też zatem dobrym punktem do rozważań o naturze religijności, ale także pokaże jej wiele aspektów, w różnych formach.
Początki religii
Leonard Pełka zajmował się folklorem i ludoznawstwem, ale bardzo dużą część swoich badań poświęcił na zagadnienia dotyczące kalendarza obrzędowego oraz świąt wiary tradycyjnej oraz ludowej. Był doktorem nauk humanistycznych oraz uczniem Bohdana Baranowskiego. Zainteresowania Pełki dotyczące zagadnień o naturze religijnej i obrzędowej powołały do życia książkę obejmującą tematyką właśnie istotę kultów religijnych. To opracowanie, które wyjaśnia i przybliża zagadnienia, przeżywające obecnie renesans zainteresowania. Przede wszystkim ogromną ciekawość budzą obecnie wierzenia słowiańskie, demony i bóstwa, jednak tutaj, w książce Śladami pierwotnych wierzeń o mitologii typowo wywodzącej się ze słowiańszczyzny nie dowiemy się zbyt wiele. W rozdziale pierwszym Pełka wyjaśnia, czym jest religia i jaka jest jej struktura, ale także pokazuje pierwotne źródła wierzeń i kultów religijnych, co będzie dobrą bazą do dalszych rozważań i zrozumienia, skąd w ogóle w ludziach pomysł na przyjęcie za pewnik istnienia siły wyższej innej niż natura.
Bardzo ciekawe i na pewno wciągające są kolejne rozdziały książki, w których autor przybliża nam zagadnienia dotyczące kultu przodków – tzw. manizm, czyli od łac. „manes” – zmarli przodkowie. Wspominam o tym, bo to niesłychanie ciekawe zagadnienie, które Pełka określa tutaj (za socjologiem angielskim H. Spencerem) jako najstarszą formę wierzeń i genezę religii. Mowa o tym, że kult przodków dotyka bardzo głębokich aspektów ludzkiego bytu, istnienia sobowtóra, którego odbicie możemy dostrzec w tafli wody, z czego mogło wyrosnąć przeświadczenie o innej niż ziemska egzystencji człowieka. Takie pierwsze duchowe rozważania człowieka dały mu możliwość wytworzenia w sobie zalążka wiary w coś innego niż widzialne i namacalne. Pełka omawia także ciekawe zagadnienia dotyczące wiary w ludzką duszę oraz życie pozagrobowe, a także polemizuje z doktryną chrześcijańską, co jest wyjątkowo ciekawe, gdyż w książce także obala wiele teorii głoszonych przez chrześcijaństwo.
Skąd się wzięły demony
Książka Śladami pierwotnych wierzeń przybliża czytelnikowi aspekty dotyczące demonizmu i wszelakiej demonologii. Jest to zagadnienie bardzo interesujące, a także dość rozpowszechnione – w każdym kulcie można znaleźć wzmianki dotyczące takich złych istot. Autor wyjaśnia, że pierwotnie demonami nazywano byty – zarówno dobre, jak i złe – które reprezentowały różne czynniki i zjawiska widoczne w świecie materialnym. Przypisywano im kierowanie zjawiskami, ale także wszelkim strefom przyrody – lasom, rzekom czy górom. Ciekawie wyjaśnione jest to, że jako ludzkość mieliśmy zawsze bujną wyobraźnię i kwestie dla nas niezrozumiałe czy budzące trwogę umieszczaliśmy w swoim rozumieniu jako te podlegające interwencji istot o nadprzyrodzonej mocy. Te wszystkie działania uznaliśmy za działania demonów – burze, susze czy nawet epidemie. Ten kontekst demonizmu jest bardzo interesujący i niejako objaśnia naturę wszelkich aspektów, które wywołują strach w człowieku. Autor zahacza też o ludowe formy demonizmu i wyjaśnia ich różnice względem doktryny chrześcijańskiej.
Skąd Bóg Twój?
Śladami pierwotnych wierzeń to książka, która przede wszystkim nakreśla genezę wiary i religii, przybliża czytelnikowi ogólną wiedzę dotyczącą aspektów wierzeń, nie tylko słowiańskich czy ludowych, ale także tych z dalekich stron, które są nam mniej znane i przy tym bardzo ciekawe. Mimo że pierwotne wierzenia mogą kojarzyć się ze słowiańskością i mitologią słowiańską, to w opracowaniu Leonarda Pełki nie ma zbyt wielu wskazówek dla osoby, która interesuje się tymi zagadnieniami. Bardziej ogólnikowo nakreśla pewne elementy mitologii, ale myślę, że szczegółowiej zainteresowany tematem czytelnik może być rozczarowany. Niemniej warto zapoznać się z książką, gdyż wyjaśnia ona mechanizmy i istotę wierzeń, skłania do przemyśleń dotyczących chrześcijaństwa, Pełka bowiem prowadzi bardzo ożywioną polemikę z całą doktryną chrześcijańską, szczególnie też obnaża zakłamanie kościoła, jego ogromne wpływy i zasięg tych wpływów. W ostatnim rozdziale książki także porusza wnikliwie bardzo interesujące wątki, które mogą zaspokoić ciekawość niejednego czytelnika – to tutaj głównie następuje polemika z kościołem katolickim, autor obnaża zakłamanie tej instytucji, ale też porównuje aspekty z mitologii chrześcijańskiej i zestawia je z mitologiami innych wierzeń np. grecką czy egipską. Przedstawia na przykład legendy o narodzinach boga-człowieka na podstawie boga Kriszny, Buddy czy Ozyrysa i przeciwstawia je mitowi o narodzinach Chrystusa – zawierają zadziwiająco wiele wspólnych elementów. To jeden z najciekawszych rozdziałów książki. Ponadto Śladami pierwotnych wierzeń zawiera wiele ilustracji wizerunków Bogów, demonów w formie rzeźb czy płaskorzeźb, które urozmaicają czytanie oraz pozwalają wyobrazić sobie lepiej pewne zjawiska czy postaci. Język, jakim napisana jest książka, jest żywy i lekki, dlatego szybko się ją czyta, a lektura jest bardzo wciągająca i przyjemna. To kolejna książka Repliki, która zabiera nas w świat duchowości, religijności i wierzeń, przybliżając te ciekawe zagadnienia i stając się inspiracją do dalszych rozważań o bytach, demonach i bożkach.
Na zakurzonych bibliotecznych półkach odkrycie pulpowego horroru wprowadziło mnie w świat literackich i filmowych fascynacji tym gatunkiem, a groza pozostaje niezmiennie w kręgu moich czytelniczych oraz recenzenckich zainteresowań. Najbardziej lubię to, co klasyczne, a w literaturze poszukuje po prostu emocji.
Na tej stronie wykorzystujemy pliki cookie do spersonalizowania treści i reklam, aby oferować funkcje społecznościowe i analizować ruch w naszej witrynie. Więcej informacji znajdziesz w polityce prywatności. Czy zgadzasz się na wykorzystywanie plików cookies? ZGADZAM SIĘ
Manage consent
Privacy Overview
This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may affect your browsing experience.
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.